Komitmen USM dalam Pemuliharaan Akuatik: Program Berterusan untuk Ekosistem Marin Lestari

Pusat Kajian Kelautan dan Pantai (CEMACS), Universiti Sains Malaysia (USM), aktif dalam usaha menjaga dan memulihara ekosistem marin melalui program jangka panjang yang memberi impak besar. Salah satu inisiatif utama CEMACS ialah kerjasama dengan Kerajaan Negeri Pulau Pinang bagi menjadikan Middle Bank—kawasan padang lamun yang penting—sebagai tapak ekologi utama. Kawasan ini bukan sahaja bertindak sebagai penyerap karbon semula jadi, tetapi juga melengkapi ekosistem bakau berdekatan, membantu mengurangkan kesan perubahan iklim serta mengimbangi pelepasan karbon Pulau Pinang. Dengan mengiktiraf kepentingan Middle Bank, CEMACS berusaha memperkukuh usaha pemuliharaan tempatan, meningkatkan kesedaran mengenai warisan semula jadi dan budaya kawasan ini, serta menyediakan pengalaman pendidikan secara langsung kepada komuniti.

Antara usaha berterusan CEMACS ialah program pemantauan jangka panjang ekosistem lamun di Middle Bank, yang telah berlangsung lebih 20 tahun. Kajian ini mengumpulkan data penting mengenai perubahan ekologi habitat ini, sejajar dengan matlamat Partnership for Observation of the Global Oceans (POGO) dalam latihan saintifik dan pemantauan alam sekitar. Dengan gabungan penyelidikan lapangan dan teknologi penderiaan jauh, CEMACS dapat meningkatkan pemahaman tentang interaksi lamun dalam ekosistem marin, termasuk kesan CO₂ dan perubahan iklim terhadap spesies utama seperti kerang dan hidupan laut lain. Kajian ini amat penting kerana komuniti lamun menyumbang kepada industri perikanan dan keselamatan makanan di rantau ini.

Selain penyelidikan, CEMACS juga menekankan pembelajaran secara pengalaman, di mana pelajar sekolah diberi peluang melakukan pemerhatian lapangan dan memahami kepentingan pemuliharaan pantai secara langsung. CEMACS turut menjalinkan kerjasama antarabangsa dengan institusi dari Amerika Syarikat, Thailand, dan Indonesia untuk mengkaji kesan pembangunan pantai terhadap ekosistem lamun, membolehkan pertukaran ilmu dan amalan terbaik di peringkat global.

Bagi memastikan Middle Bank diwartakan sebagai kawasan perlindungan marin, CEMACS bekerjasama rapat dengan Kerajaan Negeri Pulau Pinang, memperjuangkan status perlindungan rasmi bagi kawasan ini. Cadangan pemuliharaan ini telah mendapat sokongan masyarakat, khususnya komuniti berhampiran Tapak Warisan Dunia UNESCO di George Town, yang mengiktiraf nilai pemuliharaan alam sekitar sebagai sebahagian daripada warisan budaya mereka. Untuk mengukuhkan penglibatan dan sokongan masyarakat, CEMACS merancang untuk memperluaskan program pendidikan ke sekolah-sekolah tempatan serta rakan kerjasama antarabangsa. Usaha ini termasuk penerbitan bahan pendidikan dan penghasilan video lawatan maya, bertujuan menginspirasi generasi muda dalam pemuliharaan marin dan penjagaan ekosistem akuatik.

Sebagai sebahagian daripada Partnership for Observation of the Global Ocean (POGO) CEMACS memainkan peranan utama dalam IOC Sub-Commission for the Western Pacific (WESTPAC)sekali gus memperkukuh peranannya dalam usaha pemuliharaan marin di peringkat serantau dan global.